Istilah-istilah syarak dalam bidang ulum syariah

ISTILAH-ISTILAH DALAM BIDANG AKIDAH

BIL	ISTILAH	MAKSUD / PENGERTIAN
1.	Iman	Membenarkan di hati, berikrar dengani lidah dan mengamalkan dengan anggota badan
2	Syirik	Orang yang menyengutukan Allah dengan sesuatu pada zat, sifat dan af’al
3	Kufur	Orang yang mengingkari prinsip aqidah dalam al-Quran dan Hadis / orang yang tidak percaya kepada Allah serta mengingkari ajaran yang disampaikan oleh Nabi Muhamad
4	Riddah	Berpaling/ keluar daripada agama Islam
5	Khurafat	Kepercayaan dan perbuatan karut yang dianggap mempunyai hubungan dengan agama Islam sedangkan pada hakikatnya bertentangan dengan konsep tauhid dan syariat Islam.
6	Sihir	Ilmu yang berkaitan perbuatan secara halus melalui pertolongan makhluk ghaib iaitu dengan bantuan syaitan / jin bertujuan memudarat atau mengelirukan manusia
7	Nifa’	Berpura-pura melahirkan keimanan sedangkan hati tetap kufur kepada Allah s.w.t
8	Dosa	Balasan buruk kerana melakukan larangan Allah dan meninggalkan suruhan-Nya
9	‘Asi	Orang yang melanggar hukum Allah
10	Dosa besar	Kesalahan yang dikenakan hukuman tertentu di dunia dan amaran azab di akhirat
11	Dosa kecil	Kesalahan yang tidak diberi peruntukan hukuman tertentu di dunia atau amaran azab di akhirat
12	Menipu dan berbohong	Melakukan sesuatu untuk mendapatkan kepentingan diri sendiri atau memudaratkan orang lain
13	Mencuri	Mengambil hak orang lain secara sembunyi yang disimpan di tempat simpanan tanpa izin.
14	Merompak	Mengambil hak orang lain secara kekerasan yang disimpan di tempat simpanan tanpa izin.
15	Riba	Faedah atau pertambahan bayaran dalam urusan pinjaman, hutang piutang , pertukaran makanan yang sejenis termasuk juga mata wang
16	Anak yatim	Kanak-kanak yang kematian bapa sebelum umur baligh
17	Harta anak yatim	Harta yang diperolehi melalui pusaka , wasiat dan hadiah
18	Perang jihad	Peperangan antara orang Islam dengan orang kafir bagi mempertahankan kesucian agama Islam
19	Mengumpat	Mengatakan atau menceritakan keburukan seseorang di masa ketiadaannya serta boleh menimbulkan kemarahan apabila dilakukan dihadapannya
20	Memfitnah	Melemparkan tuduhan kepada seseorang tanpa bukti
21	Arak	Minuman yang memabukkan yang diperbuat daripada perahan buah-buahan yang diperam.
22	Dadah	Sejenis bahan yang mengkhayalkan dan menghilangkan daya fikiran
23	Zina	Persetubuhan haram antara lelaki dan perempuan tanpa ikatan yang sah
24	Muhsan	Penzina yang telah berkahwin dengan cara yang sah.
25	Ghairu Muhsan	Penzina yang belum berkahwin
26	Qazaf	Menuduh seseorang yang baik melakukan zina tanpa empat orang saksi lelaki yang adil
27	Liwat	Hubungan jenis antara lelalki dengan lelaki
28	Musahaqah	Hubungan jenis perempuan dengna perempuan
29	Membunuh diri	Melakukan perbuatan yang boleh memisahkan roh daripada jasad sendiri.
30	Taubat	Kembali semua taat kepada Allah setelah menyesal melanggar perintah dan larangan-Nya
31.	Iman	Membenarkan di hati, berikrar dengani lidah dan mengamalkan dengan anggota badan
32	Ahli Sunnnah wal Jamaah	Kumpulan yang berpegang teguh dengan al-Quran, Sunnah Rasulullah s.a.w. dan perkara yang dibawa oleh para sahabat baginda serta menentang perkara-perkara bid’ah, Mereka juga dinamakan dengan Ahli al-Sunnah wal Jamaah, al-Salaful Salih dan Ahli al-Hadis
33	Syiah	Kumpulan yang mendokong cita-cita untuk menjadikan Saidina Ali sebagai khalifah selepas kewafatan Rasulullah s.a.w.
34	Al-Khawarij	Kumpulan yang menyokong Saidina Ali yang berjuang menentang Muawiyah b. Abi Sufian tetapi tidak menerima Majlis Tahkim
35	Kafir	Orang yang mengingkari salah satu daripada prinsip akidah yang telah dijelaskan dalam al-Quran dan Hadis
36	Musyrik	Orang yang menyengutukan Allah dengan sesuatu atau menyamakan sesuatu dengan Allah pada zat sifat atau perbuatan
37	Munafik	Orang yang menzahirkan keimanan dan menyembunyikan kekufuran di dalam hati
38	Fasiq	Orang yang tidak taat kepada Allah dan Rasulnya dengan melakukan dosa besar atau berterusan melakukan dosa kecil
39	Murtad	Orang yang keluar daripada agama Islam sama ada dengan perkataan perbuatan atau iktikad.
10	Mulhid	Orang yang tidak beragama
11	Ajaran sesat	Ajaran atau amalan yang didakwa sebagai ajaran Islam sedangkan hakikatnya bercanggah dengan al-Quran dan al-Sunnah.

ISTILAH-ISTILAH DALAM BIDANG IBADAT

BIL	ISTILAH	MAKSUD / PENGERTIAN
1.	Haji	Mengunjungi Baitullah al-Haram di Mekah kerana mengerjakan ibadat tertentu pada masa tertentu dengan syarat-syarat tertentu
2	Umrah	Menziarahi Baitullah al-Haram kerana mengerjakan ibada tertentu pada bila-bila masa mengikut syarat-syarat yang ditetapkan
3	Upah haji	Melakukan ibadat haji bagi pihak orang lain
4	Wukuf	Berada di Padang Arafah pada 9 Zulhijjah selepas gelincir matahari sehingga terbit fajar 10 Zulhijjjah
5	Tawaf	Mengelilingi Baitullah sebanyak 7 kali dengan syarat-syarat tertentu untuk beribadat kepada Allah
6	Tawaf Qudum	Tawaf selamat datang
7	Tawaf Ifadhah	Tawaf rukun yang wajib ditunaikan oleh mereka yang menunaikan ibadat haji.
8	Tawaf Widak	Tawaf yang wajib ditunaikan oleh orang yang hendak meninggalkan Mekah
9	Tawaf Sunat	Tawaf yang boleh dikerjakan pada bila-bila masa.
10	Saei	Berjalan berulang alik dari Bukit Safa ke Bukit Marwah sebanyak 7 kali dengan syarat tertentu
11	Bercukur/gunting	Bercukur atau bergunting sekurang-kurangnya tiga helai . Dilakukan setelah selesai saie bagi menamatkan ibadat haji
12	Tertib	Dilaksanakan mengikut susunan dengan mendahului niat ihram daripada rukun-rukun yang lain.
13	Wajib haji	Amalan yang wajib dilakukan oleh setiap orangyang mengerjakan ibadat haji. Jika tertinggal salah satu daripada wajib haji, hajinya sah tetapi dikenakan dam atau didenda mengikut kadar yang ditentukan
14	Miqat	Sempadan tempat atau masa yang ditentukan utk berniat ihram haji & umrah
15	Miqat zamani	Sempadan masa bagi jemaah haji memulakan niat ihram.
16	Miqat Makani	Sempadan tempat bagi jemaah haji memulakan niat ihram.
17	Bermalam di Muzdalifah	Berada di Muzdalifah selepas tengah malam ke-10 Zulhijjah (selepas waktu wukuf di Arafah dan sebelum terbit fajar)
18	Melontar Jamratul Aqabah	Melontar 7 biji anak batu di Jamratul Aqabah. Waktu - bermula selepas tengah malam 10 Zulhijjah hingga terbenam matahari 13 Zulhijjah. Waktu afdhal - selepas terbit fajar 10 Zulhijjah.
19	Bermalam di Mina	Berada di Mina pada sebahagian besar malam-malam 11, 12, 13 Zulhijjah (Hari Tasyrik)
20	Melontar ketiga-tiga Jamrah	Melontar di Jamratul Ula, Jamratul Wusta dan Jamratul Aqabah dengan menggunakan 7 biji anak batu setiap tempat . Waktu - selepas gelincir matahari hari 11, 12, 13 Zulhijjah (hari Tasyrik) hingga terbit fajar kecuali pada 13 Zulhijjah hingga terbenam matahari.
21	Haji Ifrad	Mengerjakan amalan haji dan umrah secara berasingan. Haji dilakukan dalam musim haji , sementara Umrah dilakukan di luar musim haji , samada sebelum atau selepas musim haji .
22	Haji Tamattu’	Mengerjakan Haji dan Umrah dalam musim haji. Umrah dilakukan terlebih dahulu pada musim haji diikuti dengan mengerjakan haji.
23	Haji Qiran	Mengerjakan ibadat Haji dan Umrah secara serentak dalam musim haji
24	Dam	Bahasa - darah Istilah - denda yang dikenakan kepada jemaah yang melakukan kesalahan semasa mengerjakan haji atau umrah kerana meninggalkan perkara-perkara wajib haji atau wajib umrah, atau melakukan perkara-perkara yang dilarang semasa ihram.
25	Dam Takhyir	Dibayar dgn cara memilih mana-mana jenis dam yang ditetapkan oleh syarak
26	Dam Takdir	Dibayar mengikut kadar yang ditetapkan mengikut kemampuan
27	Dam Ta’dil	Dibayar mengikut nilaian harga dam
28	Dam Tertib	Dibayar mengikut susunan
29	Sembelihan	Menghilangkan nyawa binatang yang halal dimakan dengan cara memutuskan urat halkum dan urat mari’ dengan menggunakan alat yang tajam dengan niat kerana Allah
30	Qurban	Sembelihan binatang an’am yang dilakukan pada hari Idil Adha atau hari-hari Tasyrik dengan tujuan beribadat kepada Allah.
31	Akikah	Penyembelihan binatang an’am yang dilakukan sempena kelahiran bayi sebagai tanda kesyukuran kepada Allah kerana dikurniakan anak.
32	Jual beli	Menukarkan barang dengan barang mengikut cara tertentu
33	Sewa	Satu perjanjian untuk memiliki manfaat atau faedah dari sesuatu barang yang diterima daripada orang lain dengan bayaran yang sesuai dengan perjanjian yang telah ditentukan.
34	Gadaian	Bahasa : menahan sesuatu Syarak : sesuatu barang bernilai yang dijadikan cagaran ole pemiliknya untuk mendapatkan pinjaman
35	Syarikat	Bahasa : bercampur atau berkongsi. Istilah : perjanjian perkongsian terhadap sesuatu perkara yang dilaksanakan antara dua pihak atau lebih
36	Hutang	Memberikan sesuatu barang atau manfaatnya kepada seseorang , barang atau manfaat itu perlu dikembalikan dengan syarat orang yang berhutang itu akan membayar atau mengembalikan barang tersebut dengan jumlah yang sama.
37	Insurans	Satu faedah, iaitu apabila satu kumpulan berikrar untuk mengumpul dan mengembeling usaha serta sumber, bagi mengadakan pakatan untuk saling bekerjasama dan toong menolong apabila ditimpa musibah. Melalui pakatan ini orang yang dilanda malang akan mendapat manfaat perlindungan yang biasanya berbentuk kewangan.
38	Saham	Sejenis terbitan yang dikeluarkan oleh syarikat sebagai alat pemilikan. Sebuah syarikat boleh beroperasi apabila dua orang atau lebih bergabung untuk menjalankan perniagaan.
39	Per kahwinan	Akad yang menggunakan lafaz nikah atau bahasa-bahasa lain yang memberi makna nikah yang menghalalkan lelaki dan perempuan melakukan persetubuhan.
40	Merisik	Langkah awal dalam proses memilih calon isteri yang sesuai seta menepati ciri-ciri yang dikehendaki oleh seseorang suami
41	Meminang	Lamaran daripada seseorang lelaki kepada seseorang perempuan untuk dijadikan isteri.
42	Wali	Orang yang berkuasa mengahwinkan seseorang perempuan .
43	Wali Mujbir	Wali yang berhak mengahwinkan pengantin perempuan yang masih gadis tanpa persetujuannya terlebih dahulu. Contohnya bapa dan datuk
44	Wali Hakim	Mereka yang diberi kuasa oleh sultan / pemerintah untuk mengahwinkan perempuan ketika ketiadaan wali, keengganan atau hilang kelayakan wali nasab, untuk mengahwinkannya
45	Wali Akrab	Wali yang hampir dengan perempuan tersebut termasuk datuk dan bapa.
46	Sekufu’	Setaraf dari segi keturunan, pendidikan , pekerjaan dan lain-lain.
47	Ijab	Lafas yang diucapkan oleh wali .
48	Qabul	Jawapan penerimaan yang diucapkan oleh bakal suami.
49	Mahar	Suatu pemberian wajib daripada suami kepada isteri samada dalam bentuk wang atau sesuatu yang bernilai selepas akd nikah.
50	Mahar Musamma	Mahar yang ditentukan kadarnya dan dipersetujui oleh kedua-kedua belah pihak
51	Mahar Misil	Mahar yang ditentukan kadarnya mengikut kadar mahar saudara-saudara perempuan sebelah isteri.
52	Walimatul Urus	Kenduri atau jamuan yang diadakan untuk meraikan perkahwinan.
53	Talak	Melepaskan ikatan perkahwinan dengan lafaz talak/cerai/bermaksud talak.
54	Talak Sunni	Talak yang sesuai dengan peraturan syarak, iaitu suami menceraikan isteri dengan talak satu atau dua ketika isteri suci daripada haid, nifas dan tidak disetubuhi.
55	Talak Bid’i	Talak yang menyalahi peraturan syarak, iaitu suami menceraikan isteri ketika haid , nifas atau ketika suci yang disetubuhi.
56	Talak Raj’ie	Talak satu atau dua yang belum tamat idahnya, Suami boleh merujuk kembali isteri semasa idah tanpa perlu kepada akad dan mahar yang baru.
57	Talak Bain	Talak yang tidak boleh dirujuk , perlu akad nikah dan mahar yang baru.
58	Talak Bain Sughra	Talak yang tidak membolehkan suami merujuk isterinya kecuali dengan akad dan mahar yang baru (contoh cerai cara Khuluk, Fasakh, talak 1 / 2 yang tamat idah)
59	Talak Bain Kubra	Talak tiga yang mengharamkan bekas suami mengahwini semula isterinya kecuali selepas isterinya berkahwin dengan lelaki lain dan diceraikan setelah berlaku persetubuhan.
60	Talak Takliq	Talak yang disandarkan kepada sesuatu syarat. Terbahagi kepada dua iaitu Taklik Biasa dan Taklik Secara Khuluk.
61	Talak Taklik Biasa	Talak yang dilafazkan dalam keadaan biasa seperti suami berkata kepada isterinya”Jika engkau keluar dari rumah ini maka engkau tertalak dengan talak satu”
62	Talak Taklik Secara Khuluk	Lafaz Taklik yang termaktub dalam Surat Akuan Nikah
63	Rujuk	Mengambil semula isteri yang telah diceraikan sebelum habis tempoh iddah.
64	Iddah	Tempoh masa larangan berkahwin yang wajib dipatuhi oleh isteri selepas bercerai dengan suami.
65	Fasakh	Pembatalan ikatan perkahwinan disebabkan syarat-syarat yang tidak dipenuhi semasa akad atau disebabkan masalah yang berlaku didalam rumahtangga
66	Khuluk	Perceraian antara suami isteri dengan lafaz talak atau khuluk yang memerlukan bayaran tertentu
67	Nusyuz	Keengganuan isteri menunaikan kewajipan terhadap suami tanpa alasan yang munasabah mengikut hukum syarak
68	Zihar	Suami menyamakan isteri atau mana-mana anggotanya dengan ibunya @ dengan mana-mana perempuan yang haram dengannnya
69	Li’an	Sumpah suami yang disertakan dengan laknat Allah untuk menolak hukum qazaf disebabkan tuduhan zina terhadap isteri @ untuk menafikan nasab
70	Poligami	Lelaki yang beristeri lebih daripada seorang tetapi tidak lebih daripada empat orang pada satu masa
71	Undang-undang Keluarga Islam	Undang-undang yang memperuntukkan tentang hal-hal yang berkaitan dengan perkahwinan, perceraian dan perkara yang berkaitan dengan kedua-duanya di kalangan orang Islam
72	Anak Angkat	Anak yang dipelihara oleh bukan ibu bapa kandungnya
73	Hadhanah	Hak penjagaan anak yang masih kecil yang belum mumayyiz dan tidak mampu menguruskan diri sendiri